5 Weken Zwanger 

Gefeliciteerd, je bent 5 weken zwanger! In deze fase begint de zwangerschap echt merkbaar te worden. Week 5 markeert het moment waarop het embryo zich razendsnel ontwikkelt en jouw lichaam volop reageert op de zwangerschapshormonen. Hieronder lees je wat er deze week gebeurt met je baby en met jou, welke symptomen je kunt verwachten en wat je als aanstaande moeder kunt doen. We bespreken ook de emotionele kant van deze spannende periode, de eerste afspraak bij de verloskundige en het tijdig aanvragen van kraamzorg.

Wat gebeurt er deze week?

In week 5 van je zwangerschap nemen de hormonen in je lichaam toe, waardoor eerste zwangerschapssymptomen kunnen optreden. Tegelijkertijd groeit je baby in hoog tempo. Er wordt een begin gemaakt met de aanleg van cruciale organen, zoals het hart, het ruggenmerg en de hersenen. Het embryo is nu piepklein (ongeveer 1 à 2 millimeter) – vergelijkbaar met een maanzaadje of rijstkorrel. Toch vinden er grote veranderingen plaats. Deze week start de vorming van het hartje en het centrale zenuwstelsel. Ook de basis van de bloedsomloop ontstaat nu, zodat het hart spoedig bloed kan rondpompen om de snelle groei van het embryo te ondersteunen. Kortom, er gebeurt in week 5 ontzettend veel, hoewel dat van buitenaf nog niet zichtbaar is!

Je baby (ontwikkeling embryo week 5)

De ontwikkeling van het embryo in week 5 gaat enorm snel. Je baby is nu ongeveer 2 millimeter groot – superklein dus. Ondanks die minimale omvang begint het embryo al herkenbare vormen te krijgen. Het lijkt op dit moment op een piepklein kikkervisje met een hoofdje, ruggetje en een staartje. (Maak je geen zorgen, dat staartje verdwijnt later rond week 11 wanneer de rest van het lichaam verder groeit.)

In deze week worden de eerste organen aangelegd. Zo beginnen de hersenen en het ruggenmerg zich te vormen, evenals de voorlopers van hart en bloedvaten. Het hartje is nog niet volledig ontwikkeld, maar de basis wordt nu gelegd en het hart begint zich te vormen. Binnenkort – vaak aan het eind van week 5 of in week 6 – zal het hartje zelfs voorzichtig beginnen te kloppen. Je kunt dit nog niet horen of zien op een echo, maar het is wel een mijlpaal in de embryonale ontwikkeling. Het prille hart en de bloedsomloop zijn trouwens de eerste systemen die in werking treden, zodat zuurstof en voedingsstoffen snel door het embryo getransporteerd kunnen worden. Dankzij die voorziening kan je baby namelijk nóg sneller groeien.

Hoewel we in de volksmond vaak “baby” zeggen, noemen we dit piepkleine wondertje officieel nog een embryo. De embryonale fase duurt tot week 10 à 11 van de zwangerschap; daarna spreken we van een foetus. Maar hoe je het ook noemt, het is fascinerend hoe in week 5 al de fundamenten voor alle belangrijke organen worden gelegd!

Jouw lichaam (symptomen bij 5 weken zwanger)

Als je 5 weken zwanger bent, kun je merken dat je lichaam begint te veranderen. Door de stijgende hormoonspiegels – met name het zwangerschapshormoon hCG – kunnen allerlei zwangerschapssymptomen de kop opsteken. Elke vrouw is anders: sommigen voelen nu al veel, terwijl anderen op dit punt nog weinig merken. Beide is normaal. We zetten de meest voorkomende symptomen rond week 5 op een rij:

• Misselijkheid (ochtendmisselijkheid): Veel vrouwen worden in de vijfde week voor het eerst echt misselijk, vaak vooral ’s ochtends (al kan het op elk moment van de dag optreden). De snel stijgende hCG-hormonen zijn hier de boosdoener. Gelukkig is deze ochtendmisselijkheid meestal tijdelijk – bij de meeste vrouwen neemt het na het eerste trimester weer af. Heb je er erg last van, probeer dan in kleine porties te eten en verspreid dit over de dag. Een lege maag kan de misselijkheid verergeren, dus houd bijvoorbeeld wat crackers bij de hand.
  
• Vermoeidheid: Extreme moeheid is een van de duidelijkste tekenen in het begin van de zwangerschap. Je lichaam werkt nu extra hard om de zwangerschap te ondersteunen, en de hormonale veranderingen maken je duf en slaperig. Combineer dit met misschien wat slapeloze nachten (door spanning of lichamelijk ongemak) en het is geen wonder dat je je uitgeput kunt voelenl. Geef hier aan toe door op tijd rust te nemen en voldoende te slapen – je lichaam heeft die energie nodig voor je groeiende baby.
  
• Gevoelige borsten: Je borsten kunnen nu voller aanvoelen en behoorlijk gevoelig of pijnlijk zijn. Door de toename van hormonen wordt de doorbloeding van het borstweefsel groter, wat spanning in de borsten geeft. Ook je tepels en tepelhof kunnen veranderen: vaak worden ze donkerder, groter en eveneens gevoelig. Dit alles is ter voorbereiding op de voeding van je kindje later. Een zachte, ondersteunende beha dragen kan comfort bieden bij gevoelige borsten.
  
• Vaak moeten plassen: Merk je dat je vaker naar het toilet moet? Dat is heel normaal. De verhoogde hormoonproductie (met name hCG) en extra doorbloeding van je nieren zorgen ervoor dat je urineproductie toeneemt. Daarnaast begint je baarmoeder langzaam te groeien, wat lichte druk op je blaas kan geven. Het gevolg: je moet vaker plassen, zelfs al in deze vroege fase. Probeer desondanks voldoende te blijven drinken (minstens 1,5 tot 2 liter water per dag), ook al ben je vaker in de WC te vinden.
  
• Overige symptomen: Door de hormonale veranderingen kan je spijsvertering trager worden, wat leidt tot een opgeblazen gevoel, winderigheid of zelfs obstipatie Dit kan gepaard gaan met wat buikpijn of krampjes. Ook brandend maagzuur steekt bij sommigen al vroeg de kop op, doordat progesteron de spier tussen maag en slokdarm verslapt. Daarnaast kun je merken dat je reuk en smaak sterker worden. Geuren die je voorheen niet opvielen, kunnen je nu ineens tegenstaan, en sommige favoriete etenswaren kunnen tijdelijk een afkeer oproepen. Verder zijn stemmingswisselingen een bekend verschijnsel in het eerste trimester: het ene moment ben je vrolijk, het volgende moment moet je huilen om niets. Die emotionele achtbaan komt voor een groot deel door de hormonen, maar ook door de spannende veranderingen die op je af komen.
  

Het is een hele waslijst aan mogelijke kwaaltjes, maar wees gerust: lang niet iedere vrouw krijgt overal last vanl. Misschien herken je er een paar, misschien voel je je nog prima. Beide is oké. Mocht je weinig merken, maak je dan geen zorgen – sommige vrouwen hebben pas later symptomen. En ervaar je wel veel kwaaltjes, bedenk dan dat het een teken is dat je lichaam hard bezig is met je zwangerschap. Probeer hoe dan ook goed naar je lichaam te luisteren: rust nemen bij vermoeidheid, gezond eten ook al heb je geen trek, en vooral mild zijn voor jezelf.

Emotionele rollercoaster

Naast de fysieke veranderingen kun je in week 5 ook mentaal en emotioneel van alles voelen. Voor veel vrouwen is dit nieuws nog heel pril, en de emoties kunnen alle kanten op schieten. Misschien voel je enorme blijdschap en opwinding, maar je kunt net zo goed momenten van onzekerheid of zorgen hebben. Zwanger zijn betekent namelijk niet dat je automatisch continu op een roze wolk zit. Het besef dat er een kindje groeit kan vragen oproepen: Ben ik er klaar voor? Word ik wel een goede moeder? Dit zijn heel normale twijfels in deze fasel. Je hormonen spelen bovendien flink op, wat stemmingswisselingen en sterke emoties kan veroorzaken.

Weet dat het oké is om je het ene moment euforisch en het volgende moment gespannen te voelen – je maakt tenslotte een grote verandering door. Probeer je gevoelens te delen met je partner, een familielid of vriendin die je vertrouwt. Praten over wat je bezighoudt kan opluchten en begrip creëren. Vind je het nog te vroeg om anderen over je zwangerschap te vertellen, dan kun je ook je gevoelens opschrijven voor jezelf. Het belangrijkste is om te beseffen dat alles wat je nu voelt, er mag zijn. Gun jezelf ruimte om te wennen aan het idee. Deze emotionele rollercoaster hoort bij het eerste trimester en wordt vaak geleidelijk rustiger naarmate je zwangerschap vordert. Heb je behoefte aan extra ondersteuning, bespreek dit dan gerust met je verloskundige – zij is er om je ook mentaal te begeleiden in deze bijzondere tijd.

Eerste afspraak bij de verloskundige

Omdat je nu waarschijnlijk definitief weet dat je zwanger bent (als het goed is heb je rond 4 à 5 weken een positieve test gehad), is dit het moment om de verloskundige te bellen. Je eerste controle bij de verloskundigenpraktijk – vaak een intakegesprek – vindt meestal rond de 8 à 9 weken zwangerschap plaats. Je kunt nu alvast een afspraak inplannen, zodat je zeker weet dat je op tijd terechtkunt. Tijdens die eerste afspraak zal de verloskundige je allerlei vragen stellen (o.a. over je gezondheid, medische voorgeschiedenis en leefstijl) en krijg je veel informatie. Ook wordt vaak bloedonderzoek opgestart en voorlichting gegeven over prenatale screening en voeding.

Een hoogtepunt waar je misschien naar uitkijkt, is de eerste echo van de zwangerschap. Deze zogenaamde termijnecho wordt doorgaans tussen week 8 en 10 gedaan om de zwangerschapsduur te bepalen en (als alles goed gaat) het hartje te zien kloppenl. Met 5 weken zwanger is het voor een echo namelijk nog wat te vroeg: er vindt nu meestal nog geen echo plaats, omdat er op dit moment op de scan alleen een klein vruchtzakje te zien zou zijn. Pas vanaf week 6 à 7 kan men bij een inwendige echo eventueel een foetale hartslag waarnemen. Het vergt dus nog ietsje geduld. Je verloskundige zal je eerste echo inplannen op het juiste moment. Tot die tijd is het vooral belangrijk goed voor jezelf te zorgen.

Heb je in de tussentijd vragen of maak je je zorgen (bijvoorbeeld bij hevige klachten of onzekerheid), dan kun je altijd even contact opnemen met de verloskundigenpraktijk. Zij zijn er om jou te begeleiden, ook nu je de eerste afspraak nog niet hebt gehad.

Kraamzorg op tijd aanvragen

Naast het regelen van de verloskundige is er nog iets belangrijks om nu al over na te denken: de kraamzorg. In Nederland heb je recht op kraamzorg in de eerste week na de geboorte – een kraamverzorgende komt dan bij jullie thuis om moeder en baby te verzorgen, te controleren en te helpen met alles rondom de kraamtijd. Het is verstandig om je kraamzorg op tijd te regelen, omdat populaire kraamzorgorganisaties snel volgeboekt kunnen raken. Sterker nog: je kunt kraamzorg in principe al aanvragen zodra je weet dat je zwanger bent. Wacht dus niet te lang. Veel zorgverzekeraars adviseren om het liefst vóór de 12e week van je zwangerschap kraamzorg te kiezen, en uiterlijk rond week 20 alles geregeld te hebbenl.

Waarom nu al in week 5 aandacht besteden aan iets dat pas na de bevalling speelt? Omdat vroege aanmelding je verzekert van de kraamzorg van je keuze. Je kunt zelf een kraamzorgorganisatie uitkiezen die bij jou past (je verloskundige kan eventueel goede lokale kraamzorgaanbieders aanbevelen). Vervolgens meld je je daar aan; vaak kan dit eenvoudig via een online formulier of telefoontje. Tijdens je zwangerschap (meestal rond week 30) volgt dan een intake met de kraamzorgorganisatie om je wensen door te nemen en het aantal uren kraamzorg te bepalen.

New Chapter Kraamzorg (de organisatie achter deze zwangerschapskalender) raadt aan om je kraamzorg zo vroeg mogelijk aan te vragen, het liefst in het eerste trimester. “Wees er op tijd bij, want sommige kraamzorgaanbieders zitten al vroeg vol,” zo luidt het advies. Zodra jij een bevestiging van je inschrijving hebt, kun je dat punt van je checklist afvinken. Dan weet je zeker dat er straks, na je bevalling, een fijne kraamverzorgende voor je klaarstaat om jullie op weg te helpen. En dat is een geruststellende gedachte!

(Tip: Vergeet ook niet om bij je zorgverzekeraar een kraampakket aan te vragen, als je daar recht op hebt. Hierin zitten handige medische spulletjes voor de bevalling en kraamtijd. Dit pakket kun je vaak rond de 5e maand aanvragen)

Tips voor deze week

Tot slot enkele tips om week 5 zo goed mogelijk door te komen:

• Plan je eerste controle bij de verloskundige. Heb je de positieve test in handen? Neem contact op met een verloskundigenpraktijk in jouw buurt voor een intake. De eerste afspraak vindt doorgaans rond 8 weken plaats, maar je kunt hem nu al inplannen. Zo ben je verzekerd van tijdige begeleiding en kun je vast al je vragen kwijt.
  
• Vraag kraamzorg vroegtijdig aan. Ga op zoek naar een kraamzorgorganisatie die bij jou past (bijvoorbeeld New Chapter Kraamzorg) en meld je aan. Hoe eerder je dit regelt, hoe groter de kans dat je jouw voorkeursorganisatie krijgt – sommige zitten namelijk snel vol. Wacht niet onnodig; zodra je zwanger bent kun je kraamzorg aanvragen. Dit geeft rust, wetende dat de zorg voor na de bevalling is vastgelegd.
  
• Zorg goed voor jezelf. Probeer gezond en gevarieerd te eten en voldoende te drinken, ook al heb je misschien weinig trek of ben je misselijk. Kleine, frequente maaltijden kunnen helpen om je bloedsuiker op peil te houden en misselijkheid te verminderen. Blijf foliumzuur slikken (0,4 mg per dag) als je dat nog niet deed, want dit ondersteunt de ontwikkeling van de neurale buis van je baby. Gun jezelf verder genoeg rust: je lichaam werkt hard, dus extra slaap of een middagdutje is geen overbodige luxe. En last but not least: wees niet te streng voor jezelf. Doe het rustig aan waar mogelijk, en vraag om hulp of begrip van je partner en omgeving als je je niet fit voelt.
  

Met deze tips kom je hopelijk prettig door de vijfde week van je zwangerschap heen. Vergeet niet om ook emotioneel goed voor jezelf te zorgen: geniet van de mooie gedachte dat er een nieuw leven in je groeit, maar deel ook je zorgen of onzekerheden als die er zijn. Je staat er niet alleen voor. Voor je het weet breekt de volgende week alweer aan, met nieuwe ontwikkelingen in jouw zwangerschapsavontuur. Op naar week 6!